NASA’nın Europa uydusundaki transistörler radyasyon sorunuyla karşı karşıya

Europa Clipper uzay aracının bu Ekim ayında bir SpaceX Falcon Heavy roketiyle fırlatılması planlanıyor. Robotik kaşif, Jüpiter’in buzla kaplı bir okyanus uydusu olan Europa’nın bildiğimiz anlamdaki yaşamı destekleme potansiyelini değerlendirecek. NASA, bu görev için 5 milyar dolar harcamış durumda. Ancak uydunun transistörlerinin radyasyona dayanıp dayanamayacağından şüphe duyuluyor.

5 milyar dolarlık görev tehlikede

Europa Clipper görev ekibi üyeleri aracın transistörlerinde, yani sonda üzerindeki elektrik akışını kontrol eden cihazlarda bir sorun keşfetti. NASA yetkilileri yaptıkları açıklamada sorunun, beklenenden daha düşük radyasyon seviyelerinde transistörlerin arızalanmasının bildirilmesiyle ortaya çıktığını söyledi. Bu ciddi bir endişe kaynağı, çünkü Clipper, Jüpiter’in ortamı gibi adeta bir radyasyon cehennemine girecek.

Jüpiter’in muazzam manyetik alanı – Dünya’nın manyetik alanından 20.000 kat daha güçlü – yüklü parçacıkları yakalayıp onları çok yüksek enerjilere hızlandırarak Europa ve diğer iç uyduları bombalayan yoğun radyasyon yaratıyor. Bu da uydulara gönderilecek uyduların aşırı radyasyon seviyelerine karşı dayanıklı olmalarını şart koşuyor.

Transistörler bozuluyor

Europa Clipper’ın Jüpiter sistemine 2030 yılında ulaşması planlanıyor. Sonda Europa’nın değil gaz devinin yörüngesinde dönecek olsa da dev gezegenin uydusunun etrafında epeyce bir zaman geçirecek. Görev planına göre Clipper, 3,5 yıllık programı boyunca Europa’ya yaklaşık 50 uçuş gerçekleştirecek.

NASA, halihazırda transistöre testlerine devam ediyor ancak sonuçlar pek de umut verici değil. NASA, test verilerine göre bazı transistörlerin Jüpiter ve uydusu Europa yakınlarındaki yüksek radyasyonlu ortamda arızalanabileceğini söylüyor. Ajans, bu ayın sonuna kadar ön analizin tamamlanmasını bekliyor. Clipper aracında Infineon Technologies tarafından üretilen metal oksit yarı iletken alan etkili transistörler ya da bilindik adlarıyla MOSFET’ler kullanılıyor.

NASA, arızalanabilecek transistörlerin görev üzerinde yıkıcı bir etkisi olmayacağını tespit ederse bir erteleme olmadan mevcut fırlatma planlarına devam edebilir. Ancak etkilenen transistörlerin etkisi büyük olacaksa görevin ertelenmesi de ihtimaller arasında.